Każdy system mający wpływ na bezpieczeństwo pożarowe w budynku ma szansę spełnić swoją funkcję wyłącznie wtedy gdy jego element wykonawczy zadziała prawidłowo w sytuacji zagrożenia. Stąd też zapewne wynika fakt, że ogromna większość elementów wykonawczych mających istotny wpływ w na bezpieczeństwo jest grupą wyrobów pod specjalnym nadzorem i wymaga ściśle określonego procesu wprowadzenia do obrotu i dopuszczenia do stosowania.

Bardzo istotnym elementem bezpieczeństwa pożarowego, jest zapewnienie możliwości skutecznej ewakuacji z budynku czy strefy objętej zagrożeniem. Wymagania w zakresie ewakuacji są zawarte w rozporządzeniu ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W procesie projektowania, szczególnie w przypadku budynków przeznaczonych do użytkowania przez dużą ilość osób, wykorzystywane są zaawansowane modele matematyczne. Te wszystkie działania są bardzo potrzebne i  z pewnością mają pozytywny wpływ na bezpieczeństwo. Warto jednak zauważyć, że nawet najlepiej zaprojektowany system ewakuacji nie spełni swojej funkcji jeśli zawiedzie jej element wykonawczy. W ewakuacji, tym elementem są drzwi, które wydzielają daną strefę bądź stanowią wyjście z budynku.

Drzwi stanowią wyrób budowlany, który wprowadzany jest do obrotu w oparciu o właściwy dla danego typu drzwi dokument odniesienia. Ze względu na sposób otwierania możemy wyróżnić drzwi ewakuacyjne rozwierane oraz drzwi przesuwne.

Ewakuacyjne drzwi rozwierane mogą być wprowadzane do obrotu w oparciu o następujące normy:

1. Drzwi zewnętrzne bez właściwości w zakresie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności: norma PN-EN 14351-1
2. Drzwi zewnętrzne bez właściwości w zakresie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności: norma PN-EN 14351-2

Należy tutaj zauważyć, że w przypadku drzwi o dodatkowych właściwościach w zakresie odporności ogniowej lub dymoszczelności, parametry te deklaruje się w oparciu o normę PN-EN 16034. Norma PN-EN 143051-1 ma status normy zharmonizowanej, co oznacza, że wyrób należ znakować znakiem CE, zaś norma PN-EN 14351-2 nie jest zharmonizowana, ale w Polsce ma charakter normy krajowej, w związku z tym wyrób nią objęty znakowany powinien być znakiem budowlanym B.

Parametrem, który wyróżnia drzwi ewakuacyjne od standardowych jest cecha definiowana jako zdolność do zwolnienia.  By spełnić ten wymóg drzwi należy zwrócić uwagę na co najmniej dwie kwestie:

1. zastosowane okucie musi być przeznaczone do drzwi ewakuacyjnych i spełniać wymagania norm: PN-EN 179 lub PN-EN 1125 a w przypadku elektronicznie kontrolowanych wyjść również PN-EN 13637
2. cała konstrukcja drzwi łącznie z wymiarami skrzydła, zastosowanymi zamknięciami, elementami uruchamiającymi, zawiasami musi gwarantować swobodne i bezkolizyjne otwarcie skrzydła bądź skrzydeł w przypadku drzwi dwuskrzydłowych.

Właśnie spełnienie wymogu swobodnego bezkolizyjnego otwarcia nastręcza wielu problemów producentom drzwi, dotyczy to szczególnie tych konstrukcji drzwi, które produkowane są pod indywidualny wymiar. W przypadku dwuskrzydłowych drzwi profilowych dobór odpowiedniego wyposażenia nie jest sprawą łatwą i nawet doświadczeni producenci miewają z tym problemy.  Producent drzwi łatwo może wpaść w pułapkę i wykonać drzwi, w których co prawda zastosowano okucia przeznaczone do drzwi ewakuacyjnych, mimo to jednak cała konstrukcja nie będzie spełniała wymogu zdolności do zwolnienia. Właśnie z tego względu deklarowanie przez producenta tej cechy, wymaga posiadania przez niego stosowanego certyfikatu. Drzwi ewakuacyjne bowiem objęte są 1 systemem oceny stałości właściwości użytkowych.

Jest to aspekt, który jest istotny zaczynając od projektanta budynku, producenta drzwi a na organach dokonujących odbioru kończąc. Trudo wymagać bowiem od osób dokujących odbiorów budowlanych by znały szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia drzwi, ważne jest jednak by wiedziały one, że drzwi ewakuacyjne dokładnie tak samo jak drzwi o odporności ogniowej są wyrobem, na produkcję którego producent musi posiadać stosowny certyfikat.

Zatem, czym jest zdolność do zwolnienia i co ma na nią wpływ? Dobrze omówić to na trudnym przypadku jakim są dwuskrzydłowe drzwi o konstrukcji profilowej. Trzeba pamiętać o tym, że takim drzwiom stawia się wymaganie zwolnienia i równoczesnego swobodnego otwarcia skrzydeł niezależnie od tego czy jako pierwsze aktywujemy skrzydło czynne czy bierne. Jest to wymaganie zasadne, ponieważ w sytuacji zagrożenia osobny chcące opuścić strefę zagrożenia będą prowadzone znakami ewakuacji aż do wyjścia i tam mogą nie mieć szans odróżnić skrzydła czynnego od biernego. Z uwagi na kinematykę skrzydeł drzwiowych właśnie zainicjowanie otwierania skrzydła biernego jest przypadkiem najtrudniejszym. Analizując konstrukcję drzwi pod kątem zdolności do zwolnienia konieczne jest sprawdzenie trzech kluczowych momentów w kinematyce skrzydeł, które zdecydują czy drzwi będzie można odryglować i otworzyć w sposób umożliwiający bezpieczną ewakuację. W tych trzech niżej opisanych punktach może dość do kolizji i zablokowania drzwi.

1. Zakleszczenie się skrzydeł.

Pierwszym niebezpiecznym obszarem w kinematyce skrzydeł jest kolizja pomiędzy profilami skrzydła biernego i czynnego. Występuje ona w ogromniej większości dostępnych na naszym rynku profili drzwiowych, sytuacja może ulec nieznacznej poprawie gdy producent drzwi zastosował specjalne profile drzwiowe dedykowane do drzwi ewakuacyjnych, profile z poszerzoną szczeliną w okolicach przylgi. Korzystnie wpływa tutaj również zastosowanie zawiasów, których oś obrotu znajduje się jak najbliżej płaszczyzny skrzydła. Nasze doświadczenia pokazują jednakowoż, że tylko zastosowania wypychacza skrzydła czynnego pozwala rozwiązać ten problem w pełnym zakresie. Dlatego też wszystkie zestawy okuć uruchamiających systeQ przeznaczone do skrzydeł biernych są wyposażone w wypychcz. Ponadto stosowany przez nas wypychacz ma regulowane ramię działania i pozwala zoptymalizować działanie skrzydeł.

W tym miejscu trzeba zauważyć, że zastosowanie wypychacza nie jest możliwe w połączeniu z nawierzchniowo montowanymi okuciami przeciwpanicznymi. Stąd ich zastosowanie w przypadku profili do drzwi zewnętrznych jest w praktyce ograniczone do konstrukcji jednoskrzydłowych.

2. Kolizja pomiędzy blachami czołowymi zamknięć.

Tutaj może dojść do zablokowania się drzwi ponieważ kolidować będą ze sobą elementy zamknięcia ze skrzydła biernego i czynnego. Sytuacja staje się szczególnie trudna w profilach przeznaczonych do drzwi o odporności ogniowej, ponieważ te mają tzw. małą szczelinę okuciową. Chodzi tutaj o ilość miejsca pomiędzy profilami, gdzie mogą zostać zabudowane zamki. Sytuacja ulega pogorszeniu również w sytuacji zastosowania zamków z blachą w kształcie litery U. Z tego też względu wszystkie zamknięcia w systemie zamków jednopunktowych systeQ S-15 są zbudowane w oparciu o płaskie blachy zaczepowe o grubości 3mm. Uniknąć kolizji można również stosując skrzydła o większych szerokościach bądź zmieniając typ zawiasu drzwiowego.

3. Blokada skrzydeł pomiędzy elementami uruchamiającymi.

Jest to najbardziej niebezpieczny obszar, ponieważ nieumiejętnie dobrane dźwignie paniczne mogą całkowicie uniemożliwić otwarcie drzwi mimo, że w drzwiach zastosowane będą zamknięcia ewakuacyjne. Dzieje się tak ponieważ otwierane skrzydło bierne wchodzi w kolizję z korpusem dźwigni panicznej zainstalowanej w skrzydle czynnym. Istnieją potencjalnie dwa rozwiązania tego problemu:

1. Zastosowanie zamków o większej głębokości, pozwala to na zwiększenie odległości pomiędzy dźwigniami panicznymi na obydwu skrzydłach. W praktyce jest bardzo często niemożliwie, ponieważ profile drzwiowe są na tyle wąskie, że uniemożliwiają montaż głębszych zamków.
2. Zastosowanie dźwigni panicznych o innym, korzystniejszym z punktu widzenia kinematyki skrzydeł kształcie.

Podsumowując właściwa konfiguracja wyposażenia dwuskrzydłowych drzwi ewakuacyjnych nie jest zagadnieniem błahym i wymaga od konstruktora drzwi odpowiedniej wiedzy.  Tylko sprawdzenie wszystkich ww. punktów możliwej kolizji pozwala na to by mieć pewność, że swobodne i bezkolizyjne otwarcie drzwi jest możliwe. Zapraszamy do zapoznania się z animacją kinematyki otwierania skrzydeł https://youtu.be/EiIi0DAi1WI

Mając świadomość złożoności problemu wspólnie z akredytowanymi laboratoriami badawczymi przygotowaliśmy dla naszych Klientów  raporty zdolności do zwolnienia. Stanowią one bardzo cenne źródło informacji o tym jak powinny być skonfigurowane drzwi by posiadały one zdolność do zwolnienia. Raport definiuje konstrukcję drzwi, na którą składa się:

– wybrana seria profili, z który zbudowane będą drzwi,

– zamknięcia do drzwi ewakuacyjnych, jednopunktowych (systeQ-S) i wielopunktowych (systeQ-M)

– mechanizmy uruchamiające w postaci klamek do drzwi ewakuacyjnych awaryjnych (PN-EN 179) i przeciwpanicznych (PN-EN 1125)

– zawiasy

– elementy dodatkowe, takie jak elektrozaczepy.

Ponadto raporty stanowią wstępne badanie typu, które umożliwia producentowi drzwi ubieganie się o uzyskanie certyfikatu na produkcję drzwi ewakuacyjnych.

By ułatwić proces doboru właściwego wyposażenia drzwi można również skorzystać bezpłatnie z naszego konfiguratora dostępnego na stronie www.esco24.pl. Jego wyniki bazują na wynikach raportów zdolności do zwolnienia, a sam kalkulator pozwala w szybki i prosty sposób ocenić możliwość wykonania drzwi ewakuacyjnych oraz dobrać właściwą ich konfigurację.

#ewakuacja #drzwinapowietrzające #zdolność_do_zwolnienia #certyfikacjadrzwi #kontroladostępu #kontrola_dostępu_drzwi_ewakuacyjnych #siłownik_do_napowietrzania #drzwi_przeciwpaniczne #okucia_do_drzwi_ewakuacyjnych #escoPolska #esco #automatyka_drzwi